Towarzystwa Historycznego "ROK 1920"

Michał M.

Zapowiada się interesująco, mają jeszcze trochę wolnych miejsc i serdecznie zapraszają:

[link widoczny dla zalogowanych]

Michał M.

Okazuje się, że gość jutrzejszej debaty niespodziewanie zmienił zdanie w sprawie lyczby zmarłych jeńców:
[link widoczny dla zalogowanych]
A debata już jutro. Organizatorzy napisali mi, ze można przyjść bez wcześniejszego zgłoszenia.

Sławek S.

To też warto poczytać
[link widoczny dla zalogowanych]

Michał M.

Właśnie wracam z debaty więc krótka relacja na gorąco.
Zdziwiłem się już na początku. Choć oficjalny temat debaty brzmiał :Jeńcy wojenni 1920 – spór o historii z myślą o przyszłości”: to dyrektor PISM zagajając całe spotkanie powiedział, że będziemy dyskutować o „jeńcach bolszewickich”. A gdzie jeńcy polscy, pomyślałem? Zapewne dyrektor Zaborowski, któremu należą się skądinąd wielkie brawa za zorganizowanie debaty, nie powiedział o Polakach jedynie przez omyłkę, niemniej w czasie całego spotkania polskim jeńcom poświecono dosłownie 2-3 zdania, a na większą dyskusję w tym temacie zabrakło czasu.

Po zagajeniu spotkania odtworzono świetny film dokumentalny „Co mogą martwi jeńcy” (można go obejrzeć w internecie: http://www.youtube.com/watch?v=fynCB24kHV8), a potem rozgorzała dyskusja między panelistami. W dyskusji uczestniczyli:
Prof. Zbigniew Karpus z UMK z Torunia, bodaj największy w Polsce znawca tematyki jeńców roku 1920
Prof. Giennadij Matwiejew, rosyjski badacz z Uniwersytetu Moskiewskiego
Prof. Wojciech Roszkowski z PAN

Dyskusja była chwilami bardzo gorąca. Dyskutowano o tym czy wojna była nieunikniona, kto był odpowiedzialny za śmierć jeńców, dlaczego temat jeńców wypłynął dopiero w latach dziewięćdziesiątych, kto wymyślił pojęcie anty-Katyń, dlaczego badacze polscy i rosyjscy podają inne liczby jeńców którzy umarli w polskiej niewoli.

Prof. Roszkowski mówił między innymi, że dla Polski wojna była jednoznacznie wojną defensywną, że broniliśmy swego, a pochód Armii Czerwonej na zachód zaczął się już w 1918 roku. Z kolei prof. Matwiejew tłumaczył, że działania Armii Czerwonej w roku 1919 nie miały na celu marszu na Europę, a celem bolszewików miało być jedynie zajęcie terenów gdzie były już komitety rewolucyjne. Tu ripostował, prof. Karpus, żę komitety te istniały już w Finlandii, Litwie i w wielu innych krajach.
Prof. Matwiejew mówił, że władze rosyjskie już wielokrotnie przepraszały za Katyń, a brak przeprosin polskich za jeńców 1920 roku. Mówił też, o tym, że nie można tłumaczyć śmierci jeńców grypą hiszpanką gdyż skończyła się ona w roku 1919. Rosyjski gość mówił też o niesmaku jaki wywołała u niego informacja o napisach na mogile w Ossowie, podawał też metodologię na jakiej oparł się szacując liczbę zmarłych więźniów. Tu ciekawostka: jak się okazuje, paradoksalnie Rosjanie starają się udowodnić, że liczba bolszewickich więźniów była możliwie duża (mówi się o ok. 250 tys.) , polscy badacze podają natomiast liczby dużo mniejsze (ok. 110 tys.). Chodzi o to, że jeden z kluczowych dokumentów na podstawie którego szacowana jest, szczególnie przez Rosjan, liczba zmarłych mówi, że zmarło bodaj 7% jeńców. A więc im liczba jeńców większa, tym liczba zmarłych też. Inną metodykę przedstawiał prof. Karpus, który oparł się na meldunkach poszczególnych armii o ilości jeńców i na dokumentach podających śmiertelność w poszczególnych obozach jenieckich.

Oczywiście wątków dyskusji było więcej i nie można ich wszystkich ująć w krótkiej notce. Niestety nie było czasu na pytania. A tych nasuwało się wiele:
Dlaczego tak mało uwagi poświęcono jeńcom polskim? Czyż nie jest to poddawanie się logice narzuconej przez rosyjskie media?
Czy prof. Matwiejew domagając się od Polski przeproszenia za śmierć jeńców tego samego domaga się od władz rosyjskich?
Dlaczego polskie władze nie domagają się od Rosjan utworzenia mieszanej komisji do zbadania losu jeńców polskich, wszak taka komisja w sprawie jeńców bolszewickich działała bardzo owocnie? Czy to nie byłaby najlepsza odpowiedz na rosyjską politykę historyczną?

Pytania te nie zostały zadanie, nie poznamy wiec i odpowiedzi.
Tym niemniej debata była bardzo pouczająca i należy się organizatorom duży plus za podjęcie tego ważnego tematu. No i czekamy na więcej, może następnym razem podyskutujemy o jeńcach polskich?

Marcin G.

My chyba nie musimy przepraszać za śmierć jeńców bolszewickich w naszych obozach, tak mocno, jak strona przeciwna za śmierć jeńców polskich, z prostego powodu - Polacy odpowiedzialni za niewłaściwe warunki jeńców bolszewickich spotkali się ze społecznym napiętnowaniem i osądzeniem przez młode polskie państwo... o osądzeniu odpowiedzialnych za śmierć polskich jeńców po stronie bolszewickiej nie słyszałem... w końcu państwo sowieckie od swych początków na terrorze się opierało, zaczynając od ucisku swoich własnych obywateli. W tym kontekście nie rozumiem, dlaczego dyskutuje się tylko (i wszędzie) o sytuacji bolszewików w naszych obozach jenieckich.

Adrian R.

"Szkoda gadać"... A tak właściwie to jakiej rozmowy można się spodziewać ze strony Rosjan którzy ciągle twierdzą, że Katyń to nie zbrodnia albo, że w sierpniu 2008 roku paskudna Gruzja napadła podstępnie na biedną Rosję, która była zmuszona wysłać "międzynarodowe siły pokojowe".

Biorąc rzecz na zwykłą logikę:

1. Myśmy ich nad Wisłę nie zapraszali...
2. To chyba logiczne, że Polska nie była w stanie zapewnić swoim jeńcom warunków lepszych niż Obrońcom Ojczyzny na froncie... a tak się składa, że nasi na froncie też swoje wycierpieli...
3. Jakoś nie słyszałem i nie wydaje mi się aby polscy jeńcy w ruskiej niewoli mieli "lepiej".
4. To już nie nasza wina, że aż tylu członków najbardziej bohaterskiej armii (tfu) na świecie zechciało się poddać w nasze ręce gdy nie sprawdzili się w roli akwizytorów komunizmu niesionego na bagnetach... Twisted Evil